ทำไมแม่มดถึงบินบนไม้กวาด

ผู้มีอำนาจจะปราบเจ้าแห่งศาสตร์มืดใกล้เข้ามาแล้ว… เกิดเมื่อเดือนที่เจ็ดวางวาย…” ถ้า แฮร์รี่ พอตเตอร์ มีตัวจริง ตอนนี้ก็มีอายุ 38 ปีเต็ม เป็นหนุ่มใหญ่แต่งงานแล้วมีลูกสาม อิ อิ

พูดถึงเรื่องของพ่อมดแม่มดแล้วแน่นอนว่ามีอยู่อย่างหนึ่งที่น่าจะเรียกว่าเป็นสัญลักษณ์ของแม่มดของฝรั่งเลยก็ว่าได้ นั่นก็คือ ไม้กวาด ภาพของแม่มดที่ไปไหนมาไหนด้วยการขี่ไม้กวาดบินไปบนท้องฟ้า คงเป็นหนึ่งในภาพแม่มดที่อยู่ในจินตนาการของคนทั่วไป

ว่าแต่ทำไมแม่มดต้องขี่ไม้กวาดด้วย จะบินด้วยวิธีอื่น ๆ เช่นนั่งพรมแบบแขกไม่ได้เหรอ?

หลักฐานที่เก่าแก่ที่สุดของภาพแม่มดขี่ไม้กวาดนั้นปรากฏในภาพวาดชื่อ ‘Le Champion des Dames’ ของมาร์แตง เลอ ฟรองค์ (Martin Le Franc’s) ในปี 1451 แต่เชื่อว่าตำนานเรื่องเล่าเกี่ยวกับแม่มดขี่ไม้กวาดนั้นน่าจะมีมาก่อนหน้านี้อีก คืออาจจะตั้งแต่เริ่มต้นยุคกลางของยุโรปเลยก็ว่าได้

เจ เค โรวลิ่ง คนเขียนเรื่องแฮร์รี่ พอตเตอร์เอง ก็ได้พูดถึงเรื่องของแม่มดขี่ไม้กวาดในหนังสือ “ควิดดิชในยุคต่าง ๆ” ว่า เหตุที่แม่มดใช้ไม้กวาดนั้นก็เพราะไม้กวาดเป็นของที่ใกล้ตัวพบได้ทั่วในบ้านเรือน ดังนั้นจึงไม่ใช่เรื่องผิดสังเกตถ้าใครจะมีไม้กวาดอยู่ในบ้าน ซึ่งจะว่าไปก็มีความเป็นไปได้ เพราะในยุคที่มีการล่าแม่มดกันอย่างหนัก ถ้าใครทำให้คนอื่นรู้สึกผิดสังเกตคิดว่าเป็นแม่มดละก็ อาจจะโดนลากไปเผาทั้งเป็นเอาง่าย ๆ ดังนั้นพ่อมดแม่มดก็ต้องซ่อนตัวหรือไม่ทำให้อะไรให้ผิดสังเกตอยู่เหมือนกัน เสกของใกล้ตัวที่ทุกคนต้องมีใช้นี่แหละดีที่สุดแล้ว

ในบางแห่งก็เชื่อกันว่า เรื่องของแม่มดขี่ไม้กวาดนั้นเป็นสัญลักษณ์เกี่ยวกับพิธีกรรมและเพศ เนื่องจากไม้กวาดนั้นแม้ว่าจะเป็นเหมือนสัญลักษณ์ของผู้หญิง (เพราะสมัยก่อนคนที่ใช้ไม้กวาดก็มักเป็นผู้หญิง) แต่ก็มีลักษณะเป็นแท่งยาวคล้ายกับอวัยวะเพศชาย แถมลักษณะการขี่ไม้กวาด ซึ่งแม่มดจะต้องนั่งคร่อมบนตัวไม้กวาด ก็ละม้ายคล้ายกับ…. (จินตนาการเอาเองแล้วกัน) อีกด้วย จึงเชื่อว่าการขี่ไม้กวาดอาจจะเป็นการดัดแปลงมาจากพิธีกรรมโบราณที่มีความเกี่ยวข้องกับการร่วมเพศนั่นเอง

แต่ที่มีคนเชื่อว่าเป็นไปได้มากที่สุดก็คือ ความเชื่อที่ว่าการขี่ไม้กวาดนั้นเป็นเรื่องเกี่ยวของการเสพสารอย่างหนึ่ง คือ สารจำพวก Ergot ซึ่งพบได้ในเชื้อราบางชนิดที่เกิดขึ้นบนแป้งข้าวไรย์ ซึ่งผู้ที่ได้รับสารตัวนี้เข้าไปจะเกิดอาการประสาทหลอน เห็นภาพมายาต่าง ๆ นานา โดยการเสพสารดังกล่าว มักจะผ่านจุดที่ร่างกายซึมซับได้ง่าย ซึ่งจุดหนึ่งที่สำคัญในการนี้ก็คือ “อวัยวะเพศ” ซึ่งวิธีหนึ่งที่ใช้กันมากในการเสพสาร Ergot ทางอวัยวะเพศก็คือทาน้ำมันที่มีสารดังกล่าวบนไม้กวาดแล้วนั่งคร่อมบนไม้กวาดดังกล่าว เมื่อสาร Ergot เข้าไปในร่างกายก็จะทำให้ผู้เสพรู้สึกเคลิ้มเหมือนว่าตัวเองกำลังบินไปบนท้องฟ้าพร้อมกับไม้กวาดที่ตัวเองขี่อยู่นั่นเอง

และแน่นอนว่าเนื่องจากสารดังกล่าวนี้ทำให้เกิดภาพหลอนภาพมายา ทำให้ผู้ใช้รู้สึกเหมือนว่าตนมีเวทมนตร์เหนือธรรมชาติ จึงทำให้ศาสนจักรมองว่าคนพวกนี้เป็นคนนอกรีตและเป็นภัยต่อศาสนา จึงสาเหตุให้ศาสนจักรต้องปราบปรามกลุ่มคนดังกล่าวนั่นเอง